Τα τελευταία χρόνια, έχει χυθεί πολύ μελάνι και έχουν ειπωθεί πολλά για το περιβάλλον και την Κλιματική Αλλαγή (ΚΑ). Οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από την άνοδο της θερμοκρασίας και τις επιπτώσεις στην...την αντιστρεψιμότητα της υπερθέρμανσης του πλανήτη ή την προσαρμογή σε νέες συνθήκες, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που αμφισβητούν την ίδια την.... Ουδείς όμως διαφωνεί οτι η big business». Χιλιάδες επιχειρήσεις, προϊόντα, υπηρεσίες και business». Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν πάψει προ πολλού να χαρακτηρίζονται ως «γραφικές» και πλέον επηρεάζουν κόμματα και κυβερνήσεις, ενώ είναι αδιανόητο σήμερα ένα αναπτυγμένο κράτος χωρίς υπουργείο περιβάλλοντος. Ακόμη και η...
μόλυνση έχει αποκτήσει τίμημα. Αυτός ήταν άλλωστε και ο στόχος του Κιότο: Να δώσει μία τιμή στη μόλυνση, ή καλύτερα για την ακρίβεια - μια χρηματιστηριακή αξία στο δικαίωμα ισοδύναμου τόνου διοξειδίου του άνθρακα (και άλλων ρύπων). Όμως το περίφημο «ο ρυπαίνων πληρώνει», πολύ γρήγορα, μετατράπηκε σε «όποιος πληρώνει μπορεί να ρυπαίνει»… Το χειρότερο δε είναι οτι επιχειρήσεις που μπορούν να μετακυλήσουν το κόστος αυτό στον τελικό καταναλωτή – εκμεταλλευόμενες πιθανώς τη θέση ισχύος που απολαμβάνουν σε ολιγοπωλιακές αγορές – δεν έχουν πλέον ισχυρό κίνητρο να σταματήσουν τη μόλυνση. Με απλά λόγια, σε ορισμένες περιπτώσεις οι καταναλωτές χρηματοδοτούμε τη μόλυνση!
ανθρωπότητα
μόλυνση έχει αποκτήσει τίμημα. Αυτός ήταν άλλωστε και ο στόχος του Κιότο: Να δώσει μία τιμή στη μόλυνση, ή καλύτερα για την ακρίβεια - μια χρηματιστηριακή αξία στο δικαίωμα ισοδύναμου τόνου διοξειδίου του άνθρακα (και άλλων ρύπων). Όμως το περίφημο «ο ρυπαίνων πληρώνει», πολύ γρήγορα, μετατράπηκε σε «όποιος πληρώνει μπορεί να ρυπαίνει»… Το χειρότερο δε είναι οτι επιχειρήσεις που μπορούν να μετακυλήσουν το κόστος αυτό στον τελικό καταναλωτή – εκμεταλλευόμενες πιθανώς τη θέση ισχύος που απολαμβάνουν σε ολιγοπωλιακές αγορές – δεν έχουν πλέον ισχυρό κίνητρο να σταματήσουν τη μόλυνση. Με απλά λόγια, σε ορισμένες περιπτώσεις οι καταναλωτές χρηματοδοτούμε τη μόλυνση!
ανθρωπότητα
ύπαρξη του φαινομένου ή και το αν είναι καν ανθρωπογενές
θέσεις εργασίας εξαρτώνται από τις «πράσινες
Κλιματική Αλλαγή σημαίνει «
Αν παραδείγματος χάρη, παρομοιάζαμε την ενέργεια και την κιλοβατώρα ως προϊόν, το καύσιμο ως πρώτη ύλη και τη μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ως εργοστάσιο με τα απαέριά του ως απόβλητα, τότε οι εξής σκέψεις φαίνονται λογικές: Η ΔΕΗ, θεωρητικά, ως κυρίαρχη επιχείρηση στον τομέα της, το μόνο που έχει να κάνει είναι να μετακυλήσει το κόστος αγοράς ισοδύναμων τόνων CO2 και τα όποια άλλα πρόστιμα στους καταναλωτές (πελάτες) μέσω του τιμολογίου. Για την ώρα, τα περιθώρια αντίδρασης είναι μάλλον μικρά, αλλά αλλαγή σε αυτό το καθεστώς υπόσχεται να φέρει η απελευθέρωση της αγοράς, όπου θεωρητικά στο μέλλον θα μπορεί ο καταναλωτής να επιλέγει τον προμηθευτή του και την πιο «πράσινη» κιλοβατώρα. Διότι πιο «πράσινη» στο μέλλον, θα σημαίνει και πιο φτηνή αφού ο ρυπαίνων θα πληρώνει πρόστιμα. Άρα: Απελευθέρωση αγορών + Ανταγωνισμός = Περιβαλλοντική Συμμόρφωση. Αυτονόητο!
Παρατηρούμε όμως, οτι με αυτό τον τρόπο ωθείται η φιλοσοφία των αγορών. Και αφού η παγκόσμια αγορά της ενέργειας ορίζεται από την διεθνή τιμή του πετρελαίου και πλέον από τη διεθνή τιμή του ρύπου, παρατηρούμε οτι η Κλιματική Αλλαγή είναι αλληλένδετη με τις αγορές και κατά συνέπεια και με την παγκοσμιοποίηση. Ορθώς, θα σκεφτεί κάποιος - ένα παγκόσμιο φαινόμενο απαιτεί μία παγκόσμια λύση. Την παγκόσμια λύση αυτή έρχονται όμως να διαχειριστούν οι εταιρείες και οι αγορές παρόλη την πρόσφατη Ευρωασιατική Διάσκεψη και τα παζάρια των θέσεων σε ΔΝΤ και υπερκυβερνητικές οργανώσεις. Άλλωστε ακόμη δεν συμμετέχουν όλοι στην παγκόσμια λύση και η Κοπεγχάγη ανέδειξε τη δυσκολία του εγχειρήματος, χωρίς όμως να προτείνει άλλη λύση - Η παγκοσμιοποίηση των αγορών ως μονόδρομος.
Υπάρχει άραγε άλλη λύση; Λίγο πριν το Κιότο κάποιες χώρες υποστήριξαν τη φιλοσοφία του Φόρου στον Άνθρακα. Δηλαδή, εκπλήρωση της υποχρέωσης μιας χώρας για μείωση εκπομπών CO2 μέσω επιβολής φόρου στις εταιρείες που εκλύουν διοξείδιο του άνθρακα. Το τέλος αυτό που θα εισέπραττε το κράτος - κάτι σαν το «πράσινο ταμείο» - θα μπορούσε, ανταποδοτικά, να χρηματοδοτεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Φυσικά, ο αντίλογος είναι αμείλικτος. Είδαμε που οδήγησε η κρατική διαχείριση πόρων: Όπου ανακατεύτηκε το κράτος και δη το Ελληνικό η αποτυχία, η διαφθορά και η ανικανότητα είναι ο κανόνας.
Τι επικρατεί όμως αυτή τη στιγμή παγκοσμίως; Σήμερα οι εταιρείες αγοραπωλούν, στο χρηματιστήριο ρύπων, δικαιώματα ισοδύναμων τόνων CO2 μεταξύ τους, χωρίς δυνατότητα παρέμβασης κρατών ή άλλων φορέων. Εφαρμόζουν δηλαδή το μοντέλο των αγορών και σε ότι αφορά τη μόλυνση (ή την αποφυγή της) και βρίσκονται ήδη υπεράνω των κρατών όπως άλλωστε και οι ίδιες οι αγορές. Το μοντέλο αυτό και οι παραλλαγές του (cap & trading, green credits κλπ.) αν και με κάποιες «παιδικές ασθένειες», δείχνει να λειτουργεί και τα αποτελέσματα στη μείωση εκπομπών αέριων ρύπων είναι ενθαρρυντικά. Μετά δε τις επίγειες μονάδες παραγωγής CO2 , προσφάτως συμπεριλήφθησαν οι αεροπορικές εταιρείες και ακολουθούν με τη σειρά τους (στο εγγύς μέλλον - λόγω περιπλοκότητας), οι ακτοπλοϊκές. Η πλήρης επικράτηση των αγορών και του ανταγωνισμού σε εφαρμογή - μέσω της Κλιματικής Αλλαγής. Η «Εταιρική Διακυβέρνηση» παίρνει τελείως άλλο νόημα στο μέλλον…
Ιωάννης Ζολώτας
Ενεργειακός Μηχανικός