ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΟΤΙ ΜΑΣ ΕΜΠΝΕΟΥΝ!

 Του Δημήτρη Μάρδα
Αν καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ

         Υπερκαλύφθηκε ο ετήσιος στόχος απορρόφησης κονδυλίων ΕΣΠΑ κατά 101,2% φέρνοντας στα κρατικά ταμεία έσοδα από αμιγώς κοινοτικούς πόρους ύψους 3,4 δισ. ευρώ. Αυτό τόνισε μεταξύ άλλων ο Yπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, κ. Μ. Χρυσοχοΐδης πρόσφατα στην αρμόδια Επιτροπή...
Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής για την πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ για το 2011.
«Θέλω να σας πω ότι…σε κάθε Δήμο της χώρας εκτελούνται ένα, δύο, τρία, ίσως και περισσότερα έργα ΕΣΠΑ. Δεν υπάρχει πουθενά κανένας Δήμος της χώρας…  που να μην εκτελούνται αυτή τη στιγμή ή να μην προκηρύσσονται, ή να μην προετοιμάζονται έργα του ΕΣΠΑ», επισήμανε χαρακτηριστικά ο κ. Χρυσοχοΐδης.
            Ερώτηση: Αυτό είναι το ενδεδειγμένο αναπτυξιακό υπόδειγμα της χώρας στο πλαίσιο της σημερινής κρίσης; Να γίνεται λοιπόν –σύμφωνα με μια άλλη παλιότερη έκφραση όμοιας όμως της προαναφερθείσας παραγράφου– «σε κάθε πόλη και γήπεδο και σε κάθε χωρίο και γυμναστήριο;» Αυτό είναι λοιπόν το ζητούμενο;
           Σε περίοδο βαθειάς ύφεσης χρειάζονται επενδύσεις στην παραγωγή και τις υπηρεσίες με μεγάλα πολλαπλασιαστικά οφέλη. Ο χώρος με τα περισσότερα πολλαπλασιαστικά οφέλη στη χώρα είναι αυτός που αναφέρεται στην έρευνα και την καινοτομία.
           Λύσεις που προτείνουν πολλά μικρά δημόσια έργα παντού, για να ικανοποιηθούν απλά οι τοπικοί άρχοντες και να δοθεί (προσωρινά φυσικά) δουλειά τον κόσμο, μπορεί να εξυπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες, δεν εξυπηρετούν όμως την οικονομία.
           Να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα δεν κατέχει ιδιαίτερα άσχημη θέση διεθνώς ως προς τις υποδομές που διαθέτει. Βρίσκεται στην 67^η  θέση (σε 142 χώρες) σύμφωνα με το World Competitiveness Report. Αντίθετα σε χώρους που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την επιχειρηματικότητα παραμένει πολύ πίσω. (Ο μέσος όρος όλων των κριτηρίων που μετρούν την ανταγωνιστικότητα μάς δίνει την 90^η θέση).
            Το ΕΣΠΑ έπρεπε να κατευθυνθεί, ειδικά αυτήν την φορά, σε τομείς που παράγουν πλούτο, αποτελώντας από την άλλη εγγύηση για την απασχόληση στην μακροπρόθεσμη όμως περίοδο. Επίσης τομείς προτεραιότητας όφειλαν να είναι κλάδοι με χαμηλή παραγωγικότητα, όπως ο τουρισμός, έτσι ώστε να βελτιώσουν την ανταγωνιστική τους θέση.
           Τέλος, αντί των δεκάδων δημοσίων μικρών έργων, έπρεπε να προωθηθούν μόνο λίγα και μεγάλα έργα.
           Ως προς τον προσανατολισμό των κονδυλίων, σύμφωνα με Πίνακα που παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα του Υπ. Ανάπτυξης (Βλ. http://www.mindev.gov.gr/?p=6278) όπου εκτίθενται τα 181 έργα προτεραιότητας, οι χώροι με υψηλά πολλαπλασιαστικά οφέλη θα απορροφήσουν ΜΟΝΟ 2.131 εκ. ευρώ, από ένα σύνολο προϋπολογισμού  11.518 εκ. ευρώ περίπου. Η πίτα του λέοντος κατευθύνεται στην ουσία σε μια πανσπερμία μικρών και μεγάλων δημοσίων έργων, στις μεταφορές, στο περιβάλλον (αποχετεύσεις, ύδρευση, διάθεση απορριμμάτων) και ελάχιστα χρήματα (217 εκατομμύρια) στην υγεία .

Ως προς τα 2.131 εκ ευρώ αναλυτικότερα, η ενέργεια απορροφά 695 εκ ευρώ, η έρευνα και τεχνολογία  ΜΟΝΟ 371 εκ. ευρώ και η επιχειρηματικότητα ΜΟΝΟ 924 εκ. ευρώ!!!.

            Κατά πόσο θα υλοποιηθούν ή όχι τα προαναφερθέντα 181 έργα προτεραιότητας είναι ένα δεύτερο ερώτημα ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Ενδεικτικά αναφερόμαστε σε ένα έργο πνοής του Υπ. Διοικητικής Μεταρρύθμισης με θέμα τη «Μελέτη…για τη μείωση των διοικητικών βαρών και του κόστους σε πέντε τομείς». Το έργο προκηρύχθηκε πριν 2 περίπου χρόνια και σήμερα βρίσκεται στη φάση ελέγχου των πιστοποιητικών των διαγωνιζομένων, λόγω διαφωνίας ανάμεσα στην αρμόδια Γενική Γραμματέα και την επιτροπή αξιολόγησης του έργου!!!
             Να σημειώσουμε  τέλος ότι η υπογραφή και μόνο της σύμβασης με θέμα το Ηλεκτρονικό Σύστημα Προμηθειών του Υπ. Ανάπτυξης χρειάστηκε 15 μήνες (Αύγουστος του 2010, έγκριση του διαγωνισμού εκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου) όταν το εν λόγω έργο από το σημείο εκκίνησής του το 2011 έως την υπογραφή της σύμβασης (Νοέμβριος 2011) χρειάστηκε 10 ολόκληρα χρόνια!!!
            Τέλος, το πορτρέτο της ιδιότυπης αυτής αναπτυξιακής στρατηγικής σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις ως προς την ολοκλήρωση των έργων, συμπληρώθηκε, κατά τη διάρκεια πρωινής τηλεοπτικής εκπομπής, από μια ανεκδιήγητη δήλωση εκ μέρους του Υπουργού Ανάπτυξης:
           «Δε διάβασα το Μνημόνιο εκείνη την εποχή, γιατί απλούστατα είχα άλλες υποχρεώσεις, είχα άλλα καθήκοντα…Δεν ήταν δουλειά μου να μελετήσω το Μνημόνιο».
            Ενδεχομένως δεν έχουν κατανοήσει ορισμένοι βαρόνοι της πολιτικής ότι εκείνη την εποχή δεν περνούσαν απλά τις χειρότερες εξετάσεις της ζωής τους αλλά δυστυχώς εξετάζονταν και για λογαριασμό μας!

*Κύρια σημεία παρουσίασης κατά τη συζήτηση με θέμα «Οικονομική κρίση, αίτια και προοπτικές». Οργάνωση: Απόφοιτοι του London School of Economics.Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 2012, ώρα 19:30, Συνεδριακό Κέντρο Τράπεζας Πειραιώς, Θεσσαλονίκη.